Hospicjum to nie umieralnia. Tu się leczy ludzi i zawraca ich z ostatniego zakrętu na drogę, którą mogą iść dalej. Dowód? Teresa czuje się w Kabudze, jakby wygrała w totka dodatkowe życie. Widziała już koniec. Rozległy udar zbliżył ją do cienkiej, czerwonej linii na niebezpiecznie bliską odległość. Gdyby tu nie trafiła, już dawno by jej […]

Ile nieufności, strachu, bólu jest w tych oczach. Wiemy, co widziały. Jesteśmy na bieżąco ze wszystkimi kongijskimi kręgami piekła, które ludzie fundują innym ludziom. Minie wiele miesięcy, zanim do tych przedwcześnie dorosłych oczu powróci iskierka nadziei, że człowiek może być dobry. Że są wyciągnięte ręce, które nie tylko odbierają, ale też dają. Czasami wręcz przyprawiają […]

Żeby powiedzieć wszystko, nie trzeba używać słów. Cathie nie mówi prawie nic, ale nikt tak jak ona nie potrafi opowiedzieć tyle o swojej wdzięczności. Rozległy udar odebrał jej łatwość ożywiania historii i wspomnień barwnymi opowieściami. W hospicjum w Kabudze każdy wie, jak słuchać tych, którzy nie mogą powiedzieć nic. Wszyscy rozumieją tu język bólu, ale […]

– Trzymałam do chrztu dziecko ludzi, którzy stali się oprawcami. Trzydzieści lat temu wszyscy tu oszaleli, przestali być ludźmi. M. opisuje straszne sceny. Wspomnienia podchodzą jej do gardła, ściskają, odbierają mowę. Wyobraźnia ludzi, których tu wtedy nie było, nigdy nie będzie w stanie przetworzyć relacji świadków w realne obrazy. Smród rozkładających się ciał, brunatne od […]

Christine krzyczy w nocy. Prześladują ją koszmary. Kiedy zbliża się 7 kwietnia, zwija się w kłębek i tak leży przez cały kolejny tydzień. 30 lat temu straciła wszystkich. Męża, dzieci, nawet sąsiadów. Wspomnienia rozrywają zabliźnione rany. I tak w kółko. Rok za rokiem. Na początku kwietnia powietrze gęstnieje tu od wilgoci. Pada. Szum deszczu i […]

— Co robicie w trakcie wojny? – Myjemy z Grace zęby. Pokazałabym na zdjęciach, ale zdjęć akurat w trakcie wojny robić nie wolno. Można dostać kulkę. Kilku już dostało. Trzeba bardzo uważać. — Zapasy się kończą. Wszyscy czekają aż wzejdzie nowa fasola i kukurydza. Zaczyna się sezon głodu. Za kilka tygodni trafią do nas niedożywione […]

Dziś w Senegalu całe rodziny przygotowują Ngalakh. Przygotowują, ale nie zjedzą go. Dopiero po Misterium Męki Pańskiej, po pogrzebie Jezusa, chrześcijanie spotkają się i w duchu żałoby podzielą się Ngalakh z muzułmanami. To symbol zgody, która wnosi się ponad różnice w wyznawanych religiach. Ngalakh jest rodzajem deseru na bazie kuskusu z prosa, gęstego sosu z […]

– Płacz dziecka to dobry znak. Sygnał, że wracają mu siły, że ma energię do tego, by pokazać, że cierpi. Głód zabija po cichu. – Dlaczego ludzie tu głodują? – Na Saharze głód obecny jest od zawsze. Pustynia nie jest gościnna. Nie ma nic do zaoferowania. Ciągle zabiera. Jesteśmy w Atar. Ostatniej dużej miejscowości na […]